Chiến tranh cũng có những khoảnh khắc yên lặng đầy chất thơ, nó làm cõi lòng những người lính chiến lắng dịu trong nỗi đau day dứt của sự mất mát, và nó cũng chính là những kỷ niệm sống động còn đọng lại trong ký ức của những người lính trở về sau cuộc chiến. Năm tháng trôi như thác đổ, cuốn cuộc đời con người lao nhanh về cõi hư vô, đôi lúc mỏi mệt, dừng lại một chút nghĩ về quá khứ để suy ngẫm, để đắn đo, để áy náy và cũng để mỉm cười, đó cũng là lúc ta thấy cõi lòng mình lắng dịu.
Trời cao nguyên mùa này cao vời vợi, những ngày mưa dầm dề đã qua và màu xanh đã trở lại trên những ngọn đồi xám xịt, lở lói vì những hố bom sâu hoắm, nếu không có tiếng ì ầm của mấy chiếc máy bay trinh sát thì khung cảnh thật hữu tình. Phía những dãy núi bao quanh lòng chảo, màu xanh lam ngút mắt chạy dài về phía chân trời, ở đó có những áng mây thanh bình đang lững lờ trôi về phía mặt trời lặn.
Tôi được lệnh đến một đơn vị công binh nhận quân, thiết kế và xây dựng một số trận địa phòng thủ pháo mặt đất. Tưởng là công binh nhưng khi đến nơi hoá ra là một đơn vị dân công, một đại đội, toàn nữ với mấy ông già, hai ba ông choai choai. Gọi là đại đội nhưng thực ra chỉ có khoảng bốn chục người. Tôi phải đưa họ đến một số khu vực định sẵn để đào các công sự pháo phòng ngự. Toàn quyền quyết định, lúc nào hoàn thành công việc thì về. Bỗng nhiên thấy mình giống hệt ông bộ đội trong phim Lửa trung tuyến, nhưng cũng giật mình đánh thót cái như dẫm phải lửa. Đã đành họ cũng có tổ chức riêng, tiểu đội, trung đội, đại đội đàng hoàng, thậm chí có cả chi bộ nhưng kiểu gì cũng là dân, khó bảo lắm. Hôm đầu tiên đến nhận quân, mấy chục cô vừa xấu vừa đẹp, vừa đen vừa trắng, vừa cao vừa thấp thấy mình lò dò ngó ngiêng thì ào ra bao vây ông bộ đội còi, cười như tây đen, líu la líu lô thứ tiếng nghe phát hoảng, nửa tiếng Kinh, nửa tiếng…. Mường nói giọng Thanh hoá, thôi rồi, điệu này xong đời thằng mục, ông nói gà bà nói vịt bao giờ mới xong nhiệm vụ? Hoá ra tôi lo hão, sau này mới biết, các nàng nói tiếng Kinh còn sõi hơn mình!
Về hậu cứ sắp đặt chỗ ăn ở xong xuôi thở đánh phào cái, có phải chuyện đùa đâu! Xin lỗi chứ cái chỗ đi ngoài của chị em cũng phải lo chứ không như mấy ông đực rựa vác cái xẻng hoặc cứ quận công là xong, lại còn chỗ tắm rửa, vệ sinh chị em, khói lửa nấu cơm .. vv.. trăm thứ bà dằn. Hơn hai chục tuổi đầu, phải làm những cái việc ấy nên mặt mũi chóng cũ, nhăn như cái mo cau!
Lần ấy dẫn bốn cô cán bộ trung, tiểu đội đi thực địa, đi chừng nửa ngày thì tới trận địa, chỉ trỏ làm cái gì, làm thế nào, phác hoạ công sự, phân công xong thì trời tối, về hậu cứ không kịp, bàn nhau thôi ở lại mai về. Tìm được hai cái hầm là yên tâm không sợ bom toạ độ, nấu nướng cơm nước xong xuôi đến đoạn đi ngủ mới giật mình có hai hầm bé tẹo mà năm tên một trai bốn gái. Điệu này chắc phải ngủ chung là cái chắc, lo toát mồ hôi hột mà trời thì sương giá, lạnh như cắt, đánh liều bảo bốn em chịu khó nằm một hầm to, anh nằm hầm nhỏ nhé. Nói thế chứ làm gì có hầm nào to nhỏ hơn nhau, nói rồi bỏ chạy một mình về hầm rồi rải tăng rải võng chuẩn bị khò.
Đêm cao nguyên lạnh lẽo trong sương giá. Khi bóng tối bao phủ không gian thì cảnh vật bắt đầu trở nên huyền bí, màn đêm đen đặc như có thể cắt ra từng miếng . Những phút giây yên tĩnh ở chiến trường luôn ẩn náu một sự đe doạ đáng sợ, những mối hiểm nguy vô hình. Tôi nằm im lắng nghe hơi thở của đất, tiếng thì thầm của rừng, tiếng côn trùng thổn thức, tiếng lao xao của những giọt sương rơi trên tán lá, tiếng thở than của dòng suối nhỏ đang thong thả chảy qua khe đá, điệu nhạc của thiên nhiên hài hoà như một khúc tình ca bất hủ. Tôi dỏng tai nghe ngóng động tĩnh từ phía đối tác, luôn trong tư thế đề phòng các quý cô nương lấy cớ sợ rắn để lấn chiếm lãnh thổ, có vẻ yên tĩnh lắm và tôi yên tâm khép đôi hàng mi nặng trĩu bước vào giấc ngủ.
Yên tĩnh như chưa bao giờ yên tĩnh hơn, nửa đêm về sáng, tôi giật mình chợt tỉnh khi cảm nhận được hơi sương lạnh buốt thấm qua gò má, cái lạnh tê buốt không ngăn được cảm giác ấm nồng hai bên sườn, trong bóng đêm, có vẻ cái gì đó như mùi hương con gái nhè nhẹ lan toả trong hai cánh mũi đang nhấp nhổm hà hít. Phía bụng dưới tôi cảm nhận rõ ràng có cái gì đó nặng chịch đang gác qua ,một sức nóng dữ dội từ đó đang âm thầm đốt cháy chiếc quần quân phục dày cộp, bỏ mẹ, tôi nghĩ, con trăn, chỉ có con trăn mới to thế này và không khéo nó quấn chặt tý nữa thì gãy xương, nhưng nghe nói trăn máu lạnh, làm gì ấm nóng đến vậy. Để kiểm tra, tôi nhẹ nhàng đưa tay xuống phía dưới xoa xoa và bắt gặp một cái bắp đùi mềm mại trong một lớp vải mịn màng khác hẳn kaki tô châu của lính. Nó đang gác lên đúng cái chỗ không đáng gác nhất. Lúc này, phía đũng chiếc quần lính của tôi đã bốc cháy dữ dội, thủng một lỗ to tướng. Để chắc ăn, tôi lần tay lên phía trên và chạm phải một cái gì đó giống như mo cau cứng quèo hình chóp nón xộc xệch, phía bên kia cũng hình thù như vậy nhưng mềm mại hơn nhiều. Nó đang dỏng lên mà không có mo cau đi kèm, tròn trịa, ấm nóng, vừa cứng vừa mềm, nhất là cái gì đó ở chính giữa, thôi chết rồi, đúng là tôi đã nghi ngờ không lầm, thảng thốt, tôi vội hét thật to trong bụng: Ối chính trị viên ơi! cứu em với! Chả có ông lãnh đạo Đảng nào ở đó mà nghe được tiếng tôi hét cả, vì vậy, mặc cho lửa đang cháy phừng phừng, tôi nhỏm dậy bật đèn pin tóm hai cô đang nằm hai bên lôi dậy hét nhỏ: ối trời đất ơi! Các em làm cái gì thế này, sao lai sang đây hả trời! Hai cô gái mắt nhắm mắt mở đưa tay ngang mắt che ánh sáng từ chiếc đèn pin rồi nói: anh làm gì mà ầm lên thế! để yên cho bọn em ngủ. Rồi tính nằm xuống ngủ tiếp nhưng lại ngồi dậy bảo : Bên kia bốn đứa chật lắm, không có chỗ nằm, anh định cho tụi em ra ngủ rừng à? Mà sao anh lại đốt cháy cả quần thế kia! cởi ra mai bọn em vá lại cho, thôi bây giờ cứ ngủ đi, bọn em mệt lắm rồi. Lại còn thế nữa! chưa cởi đã chết rồi, cởi ra thì chết luôn chứ sống làm sao? Trong ánh đèn pin le lói, tôi nhận ra ánh phản chiếu lấp lánh của chiếc răng vàng, đích thị cô này là cô gái tên Chanh, một cô gái to béo và trắng như cục bột, cô có cặp má bánh đúc và cái mũi tý hin, con gái nhưng chơi một chiếc răng vàng và lúc này, nó đang chiếu toả một thứ ánh sang nhấp nháy từ chiếc đèn trên tay tôi, cô bé lại nằm vật xuống ngủ, vô tư thở phì phào. Cô gái thứ hai đã e thẹn quay mặt vào vách đất, kín đáo chỉnh đốn trang phục, có vẻ như em đang giả bộ ngủ. Có một cô gái trong đoàn, là trung đội trưởng và có một cái tên khá lạ, nàng bảo cha mẹ đặt cho là Giâm, trong nghĩa giâm cành, ươm giống chứ không phải là dâm trong dâm dật hay dâm bụt, một loài hoa hàng rào. Em có vóc người nhỏ nhắn ,khuôn mặt phúc hậu, thật là trắng và đôi mắt biết nói long lanh dưới hàng mi cong vút, nhìn nàng đôi lúc tôi tự bảo, cô này về thành phố, tỉa tót tý nữa thì gái phố còn xách dép!
Lúc này, trong tâm tưởng của mình, tôi lạy trời lạy phật để cô gái đó chính là cái thân thể cong vút đang toả hơi ấm bên tôi, rất nhẹ nhàng, tôi xoay ánh sáng chiếc đèn về phía em, chỉ vừa đủ để nhận ra lời cầu khấn của tôi đã hiệu nghiệm, đó chính là em, tôi hí hửng nhận ra mấy cái quờ quạng của tôi lúc trước là từ phía em, có thể lúc này, tôi lại nằm xuống, giả vờ ngáy và lại quờ quạng tiếp, lửa cháy lâu quá nên đã bắt đầu nguội lạnh, tôi tỉnh táo hơn và cho rằng không nên, vì tư cách của mình có thể vì việc đó mà hư tổn nghiêm trọng. Thật là dại dột và đáng tiếc vì sau đó, tôi được biết rằng không biết có phải là tập quán hay không nhưng hành vi trai gái nằm úp thìa vào nhau vào một thời điểm nào đó là khá phổ biến đối với họ, điều đó cắt nghĩa vì sao, hai cô gái tự nhiên chui hầm nằm với tôi như không có chuyện gì sẽ xẩy ra, họ không tin điều đó có thể làm mình mất đứt một năm quân trang!
Thời gian còn lại ,tôi không thể ngủ được nữa, ngồi bó gối lắng nghe cơ thể mình từ từ lắng dịu. Tiếng chính trị viên dặn dò trước lúc lên đường cứ véo von bên tai. Lúc này mới cảm thấy thấm thía làm sao, công nhận ông giỏi, đã cảm nhận được cái khí thế hừng hực của tuổi trẻ trong những tình huống quân dân tương phùng, tuy nhiên vì chủ quan , ông chỉ muốn ngăn chặn tình huống từ một phía, trong khi hiểm nguy lại xuất phát từ phía ngược lại. Về sau, mấy anh máu me trong đơn vị cứ bảo mày ngu, phải tay tao thì… Chẳng biết thì làm sao?
*
Tôi với em ngày càng thân thiết hơn. Em kể tôi nghe chuyện gia đình, chuyện đi học, nỗi sợ hãi đạn bom, chuyện nhớ nhung quê nhà. Tôi bày đặt an ủi em bằng lời lẽ của kẻ từng trải, mặc dù chính mình, tận sâu trong đáy lòng, tôi vẫn là kẻ đa mang nỗi niềm thương nhớ quê nhà, bởi đã gần năm năm, tôi vẫn là kẻ tha hương, chưa một lần được bước chân qua biên giới! Em lo lắng, chăm sóc tôi những điều nhỏ nhặt như cơm nước, giặt dũ, Tôi tưởng bở nghĩ chắc mẻng này yêu mình chăng, chờ đấy rồi biết!
Chúng tôi cố gắng hoàn thành trận địa thứ nhất sớm được vài ngày theo kế hoạch. Tôi cho đơn vị hành quân về hậu cứ nghỉ ngơi lấy sức chuẩn bị đợt tiếp theo. Có thời gian rỗi rãi cũng chẳng hay ho lắm, nhàn cư vi bất thiện, chả có việc gì làm các nàng quay ra ôm nhau khóc ty tỷ, mình phải làm công tác động viên tư tưởng, nêu cao phong trào văn hoá văn nghệ. Chả ai ngu như thằng tôi, chiều về vác cây đàn ghita gẩy pừng pừng, chỉ độc có ba giây trầm là còn trụ lại được. Hết làng tôi quay ra nhạc sến, cứ rống “ Ai đến xứ hoa đào…” "Làng tôi có cây đa cao vút tầng mây, có sông sâu lờ lững vờn quanh, làng quê êm đềm..." rồi đến nhạc Ngoại “ Từ trên đỉnh núi Chi ta xa vời, mùa tuyết vẫn rơi phủ đầy trời….không may gẫy tay rồi….” v…v. Cứ ba dây mà chơi, hết pựng pừng pứng lại pứng pừng pựng. Âý thế mà các em khoái, bá vai bá cổ, đeo cứng sau lưng, thằng bé tưởng bở cứ ra sức gào, một lúc sau quay lại nhìn chả còn em nào, quái đi đâu hết cả, quẳng đàn đi tìm hiểu thực hư. Nhìn vào trong hầm cứ há hốc cả mồm, cả trai cả gái lẫn lộn nằm úp thìa vào nhau khóc như cha chết, lạ cái mấy thằng ôn con nằm trong đó không bị cháy đũng quần như mình, đã định bảo dịch ra cho tao nằm với xem cảm giác kiểu bầy đàn ấy nó ra làm sao nhưng nghĩ lại lời chính trị viên dặn dò nên tặc lưỡi hét, các bạn làm cái gì thế này, dậy dậy, dậy ra nấu cơm ăn. Nó lại càng khóc tợn, thôi kệ cho chúng mày khóc, làm sao được, nó khóc mãi phải chán mà ngủ cho yên chuyện.
Cái cảm giác ngày nào trong căn hầm nhỏ thấy nó hay hay mà không biết làm cách nào tái diễn, một hôm phát hiện ra các em nghe tiếng bom nổ ở đâu đó là sợ rúm vó, ôm cứng lấy nhau, thế là tôi ranh mãnh làm một phép thử. Một hôm lờ vờ làm gì đó, chờ xem máy bay địch chuẩn bị oanh tạc một nơi gần gần, khi chiếc ép bốn bổ nhào thì lò dò ra đứng cạnh em, mình thông minh thật, oàng một cái là bị ôm cứng, gỡ mãi không ra, quen rồi, tiếng bom nổ từ xa coi như chẳng có, cứ thế mà thưởng thức hương vị nồng ấm, mềm mại, chỉ tiếc lần nào cũng vậy, chỉ cảm nhận được từ phía sau lưng, mấy lần xoay đằng trước ra đều hỏng cả!
Nghỉ ngơi mấy hôm rồi đưa cả đoàn đi làm tiếp. Lần này ở gần hậu cứ chứ không phải đi xa, đã dặn đi dặn lại phải nguỵ trang cẩn thận, Dân công mà ,cực kì lộn xộn, đi lại ,cười nói oang oang, đào cái hầm pháo to tướng, đất đỏ hắt tung toé, bảo chặt cây nguỵ trang thì chặt cây to đổ ầm ầm, thằng trinh sát L19 vè vè bay đến, nó quay hai vòng thì bắt đầu bổ nhào bắn pháo khói. Tôi vội vàng hét gọi tất cả chạy theo mình xuống con suối phía dưới, chạy được chừng hơn năm chục mét thì trận địa bị hai thằng T28 lao xuống ném bom dữ dội. Rúc đầu vào bìa đất tôi hốt hoảng nghĩ bụng, còn đưa nào ngu không chịu chạy thì chết là cái chắc, điệu này dễ bị kỉ luật lắm đây. Vậy là lò dò đi dọc theo dòng suối kiểm tra quân số. Phía trên trận địa, bom vẫn nổ, khói lửa mù mịt, cú yên tâm khom lưng mà đi, khói thế làm sao nó nhìn thấy mình mà sợ.
Khi đợt oanh tạc chấm dứt thì tôi gào thu quân, đám người nhếch nhác, đầu tóc bơ phờ, mặt mũi tái xám lục tục chui ra từ đủ mọi ngóc ngách. Tôi lắc đầu ngán ngẩm, vừa thương vừa giận, họ đã có một bài học đáng sợ về kỉ luật chiến trường. Sau trận này, chắc chẳng đứa nào dám không nghe lời.
Về hậu cứ, các trung tiểu đội kiểm tra quân số lần nữa thấy thiếu mất ba người, tôi vội vàng quay lại trận địa kiểm tra, cùng một vài cô gan dạ nhất, chúng tôi bới từng lá cây ngọn cỏ tìm mà không thấy ai cả, suy đoán đúng nhất lúc này là họ đã bỏ chạy xa quá và bị lạc. Tôi bảo mọi người, lấy tinh thần xung phong, hai người đi theo tôi để đi tìm. Bé Giâm lấy cớ cán bộ gương mẫu,giơ tay xung phong, em chỉ định một người nữa rồi chúng tôi lên đường.
Sự sợ hãi đôi lúc làm cho con người ta có những hành động mà khi bình thường không ai làm được. Ba người kia đã tuông gai góc bui bờ, chạy ngược dòng suối đúng như tôi dự đoán, tìm mãi đến gần nửa đêm mới thấy các con giời đang rúc vào một khe đá, sợ đến nỗi không dám thở mạnh, thở to quá sợ máy bay nghe thấy!
Đúng lúc đưa quân trở về thì trời mưa như thác, trong phút chốc, con suối ngập nước, dòng lũ quét ào ào đổ xuống như vỡ đê. Vậy là đêm nay không thể trở về được nữa, chúng tôi tìm tạm một cái hang nhỏ ẩn náu, chờ nước rút.
Ngoài trời vẫn mưa, không gian ảm đạm trong cái lạnh tê tái. Tôi và em lại ngồi bên nhau trong một đêm không ngủ, nói đủ thứ chuyện. Lần này không có chỗ để nằm và cũng không còn thời cơ tù mù ngái ngủ như lần trước, chúng tôi trở về là một đôi quân dân tình nghĩa. Tôi hỏi em hôm đó, tôi có hành động gì trong sự mơ ngủ làm tổn thương đến em không, nếu có thì anh cực kì xin lỗi. Em thủ thỉ những lời ngọt như mật ong Sơn tây rằng nếu có gì thì cũng không phải lỗi tại anh, rằng em mới là người có lỗi vì chính em mới là người chủ động, em rất quý tôi và một trăm những lời có cánh khác mà thằng tôi trong một lúc phổng mũi đã không còn nhớ được nữa. Tôi tưởng bở mới ngiêng đầu qua hỏi, thế em yêu anh à, rồi hí hửng chờ một lời xác nhận. Em nhìn tôi như nhìn thấy thằng dở hơi rồi bảo, em có chồng rồi, chưa cưới nhưng bố mẹ đã nhận trầu cau, đợt này về thì cưới, anh ấy làm trên huyện, không phải đi bộ đội, em mới gặp anh ấy vài lần. Em chỉ quý anh thôi không yêu theo kiểu trên phim đâu, tôi hỏi vậy chứ sau đợt này, anh trở về đơn vị, em có nhớ anh không. Không cần rào đón gì em bảo có chứ, nói rồi em bảo em sẽ ôm anh một lần cuối, về sau chắc không còn cơ hội nào nữa, khi nào hoà bình, anh nhớ về thăm vợ chồng em, quê em ở Ngọc lặc anh đi đường ấy đường ấy, hỏi thăm nhà ấy nhà ấy là tới, nói rồi em vòng tay qua ôm, tôi cũng vòng tay ôm em thật chặt như hai anh em vậy.
Chúng tôi ngồi như vậy cho đến khi trời sáng, nước đã rút bớt và chúng tôi lên đường trở lại trước khi chết đói, tôi sực nhớ là cả ngày chưa được ăn gì và đã đói meo. Trận địa đã không còn sử dụng được. Tôi về đơn vị báo cáo và nhận lệnh trả quân. Tôi đưa đội quân láo nháo ấy trả lại cho đơn vị công binh chủ quản. Cuộc chia tay khá cảm động, họ bày tỏ tình cảm theo kiểu cách khá mộc mạc nhưng vì thế mà thật đáng quý. Tôi trở về đơn vị, mang theo những cảm xúc tốt đẹp về họ, những cô gái dân công hoả tuyến, họ chỉ là những người dân, là những cô gái chân yếu tay mềm vậy mà trong lửa đạn chiến tranh, họ đã dũng cảm vượt qua được, điều đó thật đáng quý. Trong những tình huống của cuộc chiến, mọi điều đều có thể xảy ra, nhưng đó chỉ là dư vị cho chiến tranh thêm phần lãng mạn, nó góp phần làm chúng tôi đứng vững và trở thành những kỷ niệm, góp thêm giấm ớt cho món lẩu thập cẩm của cuộc đời. Năm một chín bảy ba, hiệp định hoà bình tại Lào được kí kết, trên đường ra Bắc có việc, tôi có dịp gặp em lần nữa. Em đã vá cái chỗ cháy trên chiếc quần quân phục của tôi bằng một miếng vải cắt ra từ ống quần con gái và nói, anh hãy cầm lấy nó, mặc được thì mặc, nếu không thì giữ lấy làm kỉ niệm. Ối giời ơi!!!
