“Gloomy Sunday” - Bản nhạc tử thần

Bản nhạc 'tử thần' 

   Tháng 12/1936, cảnh sát Buđapét bắt đầu điều tra vụ tự tử của một thợ giày là Joseph Keller. Trước khi chết, Keller để lại một thư tuyệt mệnh, trong đó trích dẫn vài câu trong một ca khúc mới được biết đến thời gian đó. Bài hát có tên “Szomorú Vasárnap” (“Gloomy Sunday” - Ngày chủ nhật u sầu)

Việc một người tự tử chọn cách trích dẫn lời của một bài hát trong thư tuyệt mệnh có thể không phải là lạ. Điều kỳ lạ là cũng ca khúc ấy, trong nhiều năm sau đó, đã liên quan trực tiếp đến cái chết của hơn 100 người, trong đó có chính tác giả và người yêu cũ của ông.
Nếu không sợ đi gặp tử thần, xin mời quý vị thưởng thức bản nhạc trong video dưới đây. 

Hoặc, nếu cảm thấy chưa muốn từ giã cõi đời thì hãy lắng nghe tổ khúc Bốn mùa của Vivaldi trong clip này

Kỳ 1: Nỗi buồn của Rezso

  Vào một buổi chiều cuối năm 1932 tại thủ đô Pari (Pháp) trong không khí nặng nề, u ám, lạnh lẽo của một chiều mưa, nhạc sĩ dương cầm gốc Hunggari, Rezso Seress ngồi chơi đàn bên cửa sổ. Chính ngoại cảnh u buồn ấy đã gợi cảm hứng cho những giai điệu đầu tiên trong một bản nhạc mới của anh. Đó chính là tác phẩm “Szomorú Vasárnap”.

Rezso Seress, tác giả của bản nhạc u sầu.

Bản nhạc này thể hiện tâm trạng đau khổ, tuyệt vọng của một người đàn ông thất tình, vẫn đợi chờ khôn nguôi một tình yêu đích thực. Đây cũng chính là tâm trạng của Rezso trong những tháng ngày ấy. 

Anh đã dành trọn tình yêu cho một người phụ nữ nhưng lại bị cô cự tuyệt. Rezso luôn tôn thờ và hy vọng vào tình yêu của cô, bởi vậy khi bị từ chối, anh vô cùng đau khổ. Trong nỗi thất vọng, anh đã đặt bút viết nên bản nhạc sầu thảm nhất trong cuộc đời mình. 

Bản nhạc hoàn thành, Reszo cảm thấy nhẹ nhàng hơn đôi chút trong lòng, nhưng anh đâu thể ngờ, chính “đứa con tinh thần” ấy lại reo giắc tai họa đến hàng chục người trong những năm sau đó.

“Szomorú Vasárnap” đã không gây ấn tượng gì nhiều lúc ra mắt. Bản nhạc này đủ hay để các hãng thu âm thời bấy giờ có thể nhận lời phát hành đĩa nhưng không một hãng nào đồng ý vì “nhạc và lời quá buồn thảm, rợn người”. 

Một nhà sản xuất đã nhận xét rằng: "Có cả một mối tuyệt vọng bị cưỡng ép thật kinh khủng trong bài hát ấy. Tôi không nghĩ rằng nó sẽ đem lại điều gì hay ho cho người nào nghe một bài hát như thế".

Phải tới năm 1935, phiên bản có lời đầu tiên bằng tiếng Hunggari của “Szomorú Vasárnap”, do một người bạn của Reszo là Jávor viết lời và Pál Kalmár thể hiện, mới được ghi âm. Phiên bản của Pál Kalmár ngay lập tức trở nên nổi tiếng tại Hunggari, nhưng đó cũng là lúc nhiều sự việc lạ lùng bắt đầu xảy ra.

Tại Buđapét, một người đàn ông ngồi trong quán cà phê đông đúc, yêu cầu nhạc công chơi bản “Szomorú Vasárnap”. Ông vừa nhấm nháp sâm panh, vừa thưởng thức bản nhạc. Bản nhạc chấm dứt, vị khách trả tiền, rời khỏi quán, vẫy một chiếc taxi, nhưng khi vừa bước lên xe, ông ta liền lôi ra một khẩu súng và tự kết liễu cuộc đời bằng một viên đạn.

“Gloomy Sunday” gây ra quá nhiều cái chết lạ lùng.

Những tác động tiêu cực của “Szomorú Vasárnap” trở nên nghiêm trọng đến mức cảnh sát Buđapét đã quyết định cấm biểu diễn và bán các đĩa nhạc ghi ca khúc này. Tuy nhiên, bản nhạc đã nhanh chóng được các nhà sản xuất nước ngoài quan tâm. Nhạc sĩ Sam M. Lewis, người Mỹ và Desmond Cater, người Anh đều đã viết những bản dịch tiếng Anh của “Szomorú Vasárnap” với tựa là “Gloomy Sunday”.

Phiên bản của Lewis được Hal Kemp ghi âm vào năm 1936. Bản dịch có nghĩa như sau: “Ngày chủ nhật u sầu, tôi chìm trong bóng tối. Trái tim tôi và tôi quyết định chấm dứt tất cả. Tôi biết, tiếp theo rất nhanh sẽ là nến và những người cầu nguyện. Đừng để họ phải khóc, hãy để họ biết rằng tôi vui sướng được ra đi. Cái chết không phải là giấc mộng, vì trong cái chết, tôi được âu yếm em. Còn lại hơi thở cuối cùng của linh hồn mình, tôi sẽ ban phước lành cho em”.

Sau đó, năm 1941, ca sĩ Billie Holiday tiếp tục ghi âm phiên bản tiếng Anh khác của “Ngày chủ nhật u sầu”. 

Dù được thể hiện dưới nhiều phiên bản khác nhau, bản nhạc “tử thần” đã tiếp tục gieo rắc tai họa ở nhiều nơi trên thế giới. Tại Béclin, một nữ nhân viên bán hàng đã treo cổ tự tử. Bên trong giày của cô là một tờ giấy ghi bản “Gloomy Sunday”.

Ngay trong tuần “Gloomy Sunday” trở thành best-seller, tác giả của nó, Seress cũng đã gửi thư tới người yêu cũ với mong muốn nối lại tình xưa, nhưng ngay ngày hôm sau, cô gái tự vẫn bằng thuốc độc, bên giường là một mẩu giấy có hai chữ: “Gloomy Sunday”.

Tại New York, một cô thư ký xinh đẹp tự tử bằng khí gas trong căn hộ chung cư của mình. Tại hiện trường, người ta tìm thấy mẩu giấy nhỏ ghi lại tâm nguyện cuối đời của cô: Mong muốn được chơi bản nhạc “Gloomy Sunday” trong lễ tang.

Nhiều người cho rằng, bản nhạc thất tình buồn thảm là nguyên nhân của các vụ tự tử. Nhưng vấn đề này cũng gây tranh cãi, bởi sau đó, nó đã gây ra những cái chết lạ lùng cho những người nghe, không phân biệt tuổi tác, tầng lớp. 

Một người đàn ông 80 tuổi tự kết liễu cuộc đời bằng cú nhảy từ cửa sổ tầng 7 xuống đất trong khi đang nghe bản nhạc này. Một cô bé 14 tuổi nhảy xuống sông tự tử khi trong tay còn đang cầm một bản copy của “Gloomy Sunday”. Kỳ lạ hơn, tại Italia, một cậu bé đang đi trên đường bỗng gặp một người đàn ông đang chơi bản nhạc “Gloomy Sunday”. Cậu dừng lại, dốc sạch tiền trong túi ra cho người ăn xin đó, rồi chẳng nói chẳng rằng đi tới một cây cầu, nhảy xuống sông tìm đến cái chết.

Phần 2: Bí ẩn đằng sau bài hát “quỷ ám”

  Trên khắp thế giới, tin tức về những cái chết liên quan tới bản nhạc này ngày càng nhiều. Ngoài những tin tức chân thực, cũng có không ít điều được thêu dệt qua những câu chuyện truyền miệng.

Một bản ghi nhạc
của “Gloomy Sunday”.

Tại nhiều buổi biểu diễn, các ca sĩ chết trong lúc hát, khán giả đột tử trong lúc nghe “Gloomy Sunday”. Tại Anh, các công ty truyền thông đã phải cấm phát bản nhạc ma quái này trong những buổi phát thanh thường lệ. Nhiều nước khác cũng ban lệnh cấm lưu hành bài hát này, nhưng càng cấm thì nó càng nổi tiếng, càng được nhiều người tò mò, tìm mua để… nghe thử. Kết cục đến với họ lại là những cái chết không rõ nguyên cớ. Có tới 15 quốc gia có người đâm đơn kiện, buộc tội Rezso liên quan đến những cái chết này.

Khi báo chí thống kê số lượng khổng lồ những vụ tự tử bắt nguồn từ bản nhạc này, người nhạc sĩ thất tình thực sự hoảng loạn. Anh chẳng hiểu vì sao “đứa con tinh thần” ra đời trong giây phút tâm trạng u ám, sầu thảm ấy lại gây ra nhiều tai họa đến như vậy. Rezso tìm cách thu hồi lại bản nhạc, nhưng mọi nỗ lực của anh đều không có ý nghĩa gì.

Vào đầu thập niên 1940, đài BBC tuyên bố bài hát này “quá buồn”, không thể phát trước công chúng. Nhưng sau Chiến tranh Thế giới thứ II, người ta cũng dần quên đi bản nhạc chết chóc. Cơ quan truyền thông Anh nới lỏng lệnh cấm bài hát này, đài BBC thì cho phát “Gloomy Sunday” trên làn sóng phát thanh nhưng lúc này, nó chỉ còn là một bản hòa tấu cho dàn nhạc. Từ đó trở đi, người ta biết đến “Gloomy Sunday” theo lối hòa âm này nhiều hơn là theo bản nguyên gốc.

Poster bộ phim “Gloomy Sunday A Song of Love and Death”

Thế nhưng, dù đã được chỉnh sửa lại, “lời nguyền” chết chóc vô hình trong bản nhạc vẫn tiếp tục gây tai họa. Cái chết của một người phụ nữ khi đang nghe phiên bản hợp tấu của “Gloomy Sunday” tại căn hộ của mình ở Luân Đôn đã mở đầu cho chuỗi dài những cái chết tiếp nối sau đó, buộc cơ quan quản lý truyền thông Anh lại phải tái ban hành lệnh cấm đặc biệt đối với “Gloomy Sunday”, và đến tận ngày nay, lệnh cấm này vẫn chưa đy ba bất hạnh và bài hát gây ra một chuỗi các vụ tự tử.

Mặc dù mang nhiều tiếng xấu, nhưng “Gloomy Sunday” đã không ngừng được các ca sĩ khắp thế giới thể hiện lại, trong đó có những ngôi sao như Elvis Costello, Sinead O’Connor, Sarah McLachlan hay Heather Nova…. Danh ca Bjork cũng đã biểu diễn bài hát này tại đám tang của nhà thiết kế thời trang Alexander McQueen tại Nhà thờ St Paul (Luân Đôn) vào tháng 9/2010.

Bài hát “tử thần” cũng là nguồn cảm hứng cho bộ phim “The Kovak Box” (năm 2006), viết về một nhà văn bị mắc kẹt trên đảo Mallorca (Tây Ban Nha) cùng với những người bị gắn một loại vi chip khiến họ tự tử khi nghe “Gloomy Sunday”. “Ngày Chủ nhật u sầu” cũng bị liệt vào vị trí số 2 trong danh sách những ca khúc buồn thảm nhất mọi thời đại do trang âm nhạc Spinner bình chọn.

Từ góc độ khoa học, các nhà nghiên cứu đã tìm cách giải thích nguyên do của những cái chết khó hiểu liên quan đến bản nhạc “tử thần”. Họ cho rằng vào thời điểm bản nhạc ra đời, Mỹ và châu Âu đang trải qua một thời kì khủng hoảng kinh tế xã hội trầm trọng sau Chiến tranh Thế giới thứ I. Một xã hội công nghiệp hóa đang khiến cuộc sống quay cuồng hơn, nạn thất nghiệp gia tăng, cảnh chết chóc, thương vong do di chứng từ chiến tranh…, tất cả đã tác động mạnh đến tâm lý con người và đưa họ rơi vào trạng thái mất phương hướng, trầm cảm, bi quan về cuộc sống. Lúc này, chỉ cần một tác động nhỏ từ bên ngoài như âm nhạc, phim ảnh... có tính sầu thảm sẽ rất dễ đưa họ đến quyết định tiêu cực. Bản nhạc với giai điệu sầu thảm, ma mị có thể chính là “giọt nước tràn ly”. Hơn nữa, những câu chuyện thêu dệt của dư luận, khiến bài hát càng trở nên “ma quái” hơn cũng đã góp phần tạo nên xu hướng “tự tử dây chuyền” vào thời điểm đó.

Với Rezso, khi được hỏi anh đã suy nghĩ gì khi viết ca khúc, người nhạc sĩ bất hạnh nói: “Tôi bị kẹt vào sự thành công chết chóc này như một kẻ có tội. Sự nổi tiếng kiểu này làm tổn thương tôi. Tôi đã trút mọi nỗi niềm thất vọng, đổ vỡ của trái tim mình vào bài hát, và dường như những người khác, có cảm xúc giống tôi, cũng tìm thấy sự tổn thương của họ trong đó”.

Không biết có phải do “lời nguyền” bí ẩn từ “Gloomy Sunday”, chính tác giả của nó Rezső Seress cũng đã tìm đến cái chết. Trong Thế chiến thứ II, do mang dòng máu Do thái, Rezso bị bắt vào trại tập trung của Đức quốc xã. Sống sót sau địa ngục trần gian này, ông trở thành một nghệ sĩ nhào lộn cho một nhà hát và rạp xiếc. Sau đó, Rezso quay trở lại với sáng tác nhạc nhưng không bao giờ có một tác phẩm nào gây tiếng vang như “Gloomy Sunday”. Tháng 1/1968, Rezso nhảy khỏi cửa sổ căn hộ của mình ngay sau sinh nhật lần thứ 69 nhưng không chết. Sau đó, tại bệnh viện, người nhạc sĩ bất hạnh đã treo cổ để tìm đến sự giải thoát cuối cùng.ược dỡ bỏ.

Năm 1984, cái tên “Gloomy Sunday” lại được nhắc đến, khi nam ca sĩ nhạc rock Ozzy Osbourne bị bố mẹ một thiếu niên tự tử trong khi nghe bản “Suicide Solution” (Giải pháp tự tử) của rocker này kiện ra tòa. Năm 1999, các nhà làm phim Đức đã giới thiệu một bộ phim xoay quanh bản nhạc “tử thần”, có tên “Gloomy Sunday - A Song of Love and Death” (“Ngày chủ nhật u sầu - Một ca khúc của tình yêu và cái chết”) kể về một mối tình ta

Tham khảo từ nguồn Baotintuc