Vài cảm nhận về thể loại nhạc Bolero - nhạc Sến

Version Besame Mucho, Andrea Bonceli trình bày 

  Trong rất nhiều những dòng nhạc thịnh hành ở Việt nam, điệu Bolero có chỗ đứng khá dai dẳng trong nhu cầu nghe của một bộ phận không nhỏ người dân. Vậy Bolero là gì?
 Bolero thực ra là một điệu nhảy dân tộc của Tây Ban Nha được sáng tạo bởi vũ sư Sebastian Zerezo tại Cádiz vào năm 1780, sau đó phát triển sang Châu Mỹ La Tinh (đặc biệt là Cuba) sau đó một thế kỷ.

 Có nguồn gốc từ Ma-rốc, nó được nhảy solo hoặc nhảy đôi, với tambourines (trống lắc tay), phách, đàn guitar và tiếng nói của các vũ công như đệm.  Kiệt tác cổ điển "Bolero" của Maurice Ravel thể hiện nhịp đập và nhịp điệu của điệu nhảy thôi miên này.

 Xin mời nghe bản Bolero của Ravel

  Như vậy, theo nhận xét của người viết, nguyên thủy ban đầu của điệu Bolero có tiết tấu nhanh, mạnh và lôi cuốn, phù hợp với bước nhảy của Vũ công, 

'Tại Việt Nam, điệu bolero du nhập vào Miền Nam vào khoảng thập niên 1950, lúc đó phong trào tân nhạc Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, nhiều nhạc sĩ bắt đầu sử dụng nhạc điệu phương tây thay cho nhạc điệu phương đông truyền thống. Châu Kỳ có "Nhạc sĩ trong sương chiều", Minh Kỳ viết " Xuân đã về", Thông Đạt (Văn Giảng) có " Hoa cài mái tóc.".. Riêng điệu bolero không có tài liệu nào cho biết chính xác bài đầu tiên là bài gì, tuy nhiên một số nơi cho rằng bài Duyên quê của Hoàng Thi Thơ có thể là bài đầu tiên.

 Cứ thế, nhiều ca khúc miền Nam viết theo điệu bolero lần lượt ra đời cho đến thập niên 1960 là những năm đỉnh cao của giai điệu này. Lúc đó rộ lên phong trào Thời trang nhạc tuyển mà những bài nhạc bolero được được thâu một cách đại trà vào băng cassette hoặc đĩa nhựa. Một số ca khúc tiêu biểu là Những đồi hoa sim (Dzũng Chinh phổ thơ Hữu Loan), Tàu đêm năm cũ, Nửa đêm ngoài phố (Trúc Phương), Thành phố sau lưng (Hàn Châu), Áo em chưa mặc một lần (Hoài Linh), Xuân này con không về (Trịnh Lâm Ngân), Đêm buồn tỉnh lẻ (Bằng Giang - Tú Nhi),Vùng nhẫn cưới, Đêm lang thang, Không giờ rồi (Vinh Sử)... và đặc biệt là Hoa sứ nhà nàng của Hoàng Phương - bài nhạc vàng duy nhất được lưu hành sau 30/4/1975. Nhạc sĩ Trúc Phương được xem như là "vua bolero" giai đoạn này.

  Bolero Việt Nam phổ biến trong nhiều tầng lớp, đặc biệt là tầng lớp bình dân do đề tài có tính khái quát cao, phong phú, lời nhạc dễ hiểu. Nhạc đều đặn dễ hát, dễ bắt nhịp do đó dễ phổ biến. Chất tự sự cao, phù hợp với giai điệu kể chuyện, cơ bản là buồn'.

 Vì sao một điệu nhạc khá sôi động, khi được du nhập vào Việt nam lại biến đổi thành những giai điệu buồn, ướt át, lâm ly? Thật khó hiểu, phải chăng đó là một sáng tạo của các nhạc sỹ cho phù hợp với đông đảo công chúng mà họ hướng tới? Dù nói gì thì Nhạc sến - Bolero vẫn có chỗ đứng trong nền ca nhạc đầu thế kỷ 21 này ở nước ta, nhưng không ai dám chắc nó còn tồn tại được bao lâu. Thị hiếu của lớp trẻ đang thay đổi chóng mặt. Thật đáng tiếc nếu dòng nhạc đầy tình cảm này biến mất cùng dòng nhạc tiền chiến, vốn chỉ được nghe trong những thế hệ đang già đi. Bởi vậy thật đáng quý khi các bạn trẻ này còn biết hát và vui buồn cùng Bolero.